Kelam 4 Mead

Kelam'da Sem'iyyât Bahisleri: Gayb Alemine Akli ve Naklî Bir Bakış

Kelam ilmi, varlık ve bilgi hiyerarşisinde akılla bilinebilen alanların yanı sıra, bilgisine sadece vahiy yoluyla ulaşılabilen "gayb" alanını da inceler. İşte bu alana giren ve "işitilerek öğrenilenler" anlamına gelen Sem'iyyât bahislerinin merkezinde Mead, yani ahiret hayatı bulunur. Bu ders serisi, Allah'ın mutlak adaleti ve hikmetinin bir gereği olarak ahiret hayatının varlığını ve bu hayatın temel aşamalarını Kelam ekollerinin yaklaşımları çerçevesinde kapsamlı bir şekilde incelemeyi amaçlamaktadır.

Ders kapsamında işlenecek temel konular şunlardır:

• Mead'ın İmkanı ve Gerekliliği: Bu dünyadaki ahlaki eylemlerin tam karşılığının bulunmaması, adaletin mutlak tecelli etme zorunluluğu ve insanın sonsuzluk arzusu gibi argümanlardan hareketle ahiret hayatının aklen gerekliliği (vücûbu) üzerinde durulacaktır. Ruhun mahiyeti ve bedenden ayrıldıktan sonraki varlığına dair felsefi ve kelamî tartışmalar ele alınacaktır.
• Ahiret Hayatının Evreleri:
  Ecel ve Kabir Hayatı: Ölümün mahiyeti, kabir hayatı (berzah alemi), kabir azabı ve nimeti gibi konuların naklî delilleri ve bu deliller etrafındaki kelamî yorumlar.
  Kıyamet ve Alametleri: Evrenin sonu (kıyamet) ve bundan önce gerçekleşeceğine inanılan alametler (eşrâtu's-sâat) hakkındaki rivayetlerin Kelamcılar tarafından nasıl değerlendirildiği.
  Yeniden Diriliş (Ba's): İnsanın bedensel mi yoksa ruhsal mı diriltileceği (cismanî/rûhanî haşir) konusundaki tartışmalar. Kelamcıların, özellikle materyalist ve deist felsefelerin itirazlarına karşı yeniden dirilişi ispatlamak için kullandıkları akli ve naklî deliller.
• Hesap, Mizan ve Diğer Ahiret Hakikatleri: Mahşer meydanında toplanma, amel defterleri, sorgulama (hesap), amellerin tartılması (mizan), sırat köprüsü, şefaat gibi ahiret ahvalinin mahiyeti ve bu kavramlar etrafında gelişen farklı kelamî yorumlar (örneğin Mutezile ve Ehl-i Sünnet yaklaşımları).
• Cennet ve Cehennem: Ebedi mükafat ve ceza yerleri olan cennet ve cehennemin varlığı, mahiyeti ve ebediliği konuları. Özellikle "cehennem azabının ebediliği" meselesi etrafındaki kelamî ve felsefi tartışmalar.

Bu ders, katılımcılara sadece ahiret inancının detaylarını aktarmakla kalmayıp, aynı zamanda bu inancın rasyonel zeminini, ahlaki motivasyon kaynağı olarak önemini ve İslam'ın bütüncül dünya görüşü içindeki yerini kavramaları için analitik bir çerçeve sunacaktır.